Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavisi Ankara

Alkol bağımlılığı nedir ve nasıl tanımlanır?

Alkol bağımlılığı beden ve ruh sağlığını etkileyen, sosyal-mesleki işlevselliği büyük ölçüde bozan bir hastalıktır. Alkol bağımlılığının diğer adı alkolizmdir. Her içki içen hasta alkolik değildir. Özellikle kişinin içme üzerinde özdenetimini yitirdiği durumlarda alkol bağımlılığından söz edilebilir.

Bağımlılık ile kötüye kullanım arasındaki fark nedir?

Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı DSM (The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders)’ye göre “madde kötüye kullanımı” ve “madde bağımlılığı” tanıları arasındaki ayrım belirsizdir. Bu sebeple DSM-5’te bu iki tanı birleştirilmiş ve “madde kullanım bozukluğu” başlığı altında değerlendirilmiştir. Psikiyatristler ve klinisyenler genellikle ağır durumlar için “bağımlılık” terimini kullanır.

Madde ile İlişkili Bozuklukların belirtileri nelerdir?

Madde ile İlişkili Bozuklukların belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Madde kullanımı nedeniyle görevlerini yerine getirmede güçlük
• Yineleyici bir şekilde madde kullanma
• İlişkilerde zorluk yaşama
• Kullanılan madde birçok soruna yol açmasına rağmen kullanmaya devam etme
• Tolerans
• Yoksunluk
• Kullanılan maddeyi istenenden daha fazla miktarda alma
• Başarısız azaltma girişimleri
• Maddeye ulaşmak için çok fazla zaman harcama
• Sosyal-iş aktivitelerinde azalma
• Maddeyi kullanmakla ilgili güçlü istek

Bağımlılığın bireyin fiziksel ve psikolojik sağlığı üzerindeki etkileri nelerdir?

Alkolizm sağlık sorunları, trafik kazaları, intihar girişimi, suç teşkil eden davranışlar, aile içi tartışmalar, finansal sorunlar, sosyal ve iş yaşamında bozulmalar gibi birçok olumsuz etkiye neden olan bir sorundur.

Alkol bağımlılığı sıklıkla başka ruhsal hastalıklarla beraber görülür. Depresyon, duygudurum bozuklukları, kişilik bozuklukları, şizofreni vb. ektanıları sık görülür.

Alkol bedenin hücrelerinden en çok beyin hücrelerini etkiler. Bu nedenle etkileri en fazla davranışlarda görülür. Karaciğerin metabolik işlevlerini bozar. Ayrıca öksürük, damarda problemler, uyku kalitesinde azalma, ağız ve/veya diş eti problemleri, burun kanamaları vb. gibi vücutta birçok sıkıntıya yol açmaktadır. Siroz, solunum ve sindirim sistemlerinin kanserleri, kalp rahatsızlıkları sık görülür.

Alkol ve madde bağımlılığı aile ilişkilerini nasıl etkiler?

Alkolizmden sadece kişi değil, hastanın ailesi de olumsuz etkilenir. Bağımlı kişi aile içi görevlerini yerine getirememeye başlar (temizlik, alışveriş yapma vb.) Aile içi rutinler bozulur. Örneğin bağımlı olan kişinin eve saat kaçta, ne zaman geleceği belirsiz olabilir. Akşam yemeğini kaçırma, çocuğunu okuldan almayı unutma vb. davranışlar görülebilir. Aile içi iletişim büyük ölçüde bozulur.

Ailenin sosyal yaşamında bozulmalar olur. Sosyal çevredekiler kişinin alkol problemi olduğunu anladıklarında uzaklaşabilir, aile için de bu durum utanç verebilir. Kullanılan maddeye harcanan para, aile içi ekonomiyi olumsuz etkileyebilir. Bağımlı kişi aile üyelerini ihmal edebilir, onlara daha az zaman ayırmaya başlar.

Alkol ve madde bağımlılığı tedavisi nasıl yapılır?

Tedaviye başlanabilmesi için bağımlı hastanın öncelikle hasta olduğunu kabullenerek tedavi olmaya karar vermesi gerekir. Sonrasında yapılacak psikiyatrik muayene, fiziki muayene, biyokimyasal kan testleri, bağımlılıktan zarar görmüş olması muhtemel organlarla ilgili radyolojik incelemeler sonucunda tedavi planlaması yapılır.

Tedaviye önce bağımlılık maddesinden vücudun temizlenmesi amacıyla birkaç günden birkaç haftaya kadar uzayabilen detoks süreciyle başlanır. Ardından bağımlılık maddesine geri dönüşleri (kayma-nüks) önleyici uzun süreli tedavi süreci başlar. Bu süreçte ilaç tedavilerinin yanı sıra bireysel psikoterapi, hastaya ve ailesine verilecek psikoeğitimler ve kendine yardım grup terapileri tedaviye eklenir.

Bağımlılık tedavisinde kullanılan yöntemler nelerdir?

Alkol bağımlılığı tedavisinde ilaç tedavisi, psikoterapi, biorezonans kullanılan yöntemlerdendir.

Bireysel terapi, grup terapisi ve aile terapisi arasındaki farklar nelerdir?

Bireysel psikoterapi, kişinin psikoterapist ile yaptığı derinlemesine çalışmadır. Bireysel psikoterapide kişinin kendini keşfetme yolculuğu ya da ortaya koyduğu sorunla ilgili olarak farklı ekollerle sorun ya da keşif üzerine beraberce bir çalışma yürütülür.

Aile terapisi, hastayla beraber aile üyelerinin de psikoterapiye katılmasıdır. Birçok hastalığın tedavisinde aile katılımı önemlidir. Aileyle iş birliği kurmak, hastayla ve hastalıkla ilgili aileden bilgi almak, aileye süreçle ve hastalıkla ilgili bilgi vermek aile terapisi değildir. Aile terapisinde aile üyelerinin birbirleriyle doğal iletişimine olanak verilir. Sonrasında aile patolojisi değerlendirilir. Sadece hasta ile ilgili konuşulmaktan kaçınılır.

Grup psikoterapisi, genellikle 8-10 hastanın katıldığı gruplardan oluşur. Grup bireyleri arasında kurulan etkileşimlerle sorunlar üzerine derinlemesine çalışmalar yapılır. Grup terapisiyle hasta başkalarını ve kendisini anlar, başkaları aracılığıyla dinleyerek kendi sorunlarını daha somut halde görür, sorununu düzeltmek için araştırmalar yapar, diğer hastalara da yardımcı olmaya çalışır.

İlaç destekli tedavi yöntemleri nasıl çalışır?

Bağımlılık hastasında kullandığımız ilaçların bir kısmı tedavinin başlangıcında bağımlılık maddesinin bırakılmasına bağlı gelişecek bırakma belirtilerini hafifleterek vücudun temizlenmesini yani detoksu sağlar. Sonrasında kullanılacak ilaçlar ise ya hastanın alkol iştahını kapatmaya ya da maddeden tiksinmeyi sağlamaya yarayan ilaçlardır.

Detoksifikasyon süreci nedir ve neden önemlidir?

Detoksifikasyon süreci, bağımlılık maddesinin beyin hücrelerinden uzaklaştırılmasını sağlar. Hastanın maddenin etkisinden kurtulmasını sağlar. Ayrıca maddeye geri dönüşü önleyecek tedavilere başlanmasına olanak sağlar.

Alkol ve madde bağımlılığı tedavisinin başarı oranı nedir?

Madde bağımlılığındaki iyileşme oranı hastanın maddeyi bırakma ve iyileşme motivasyonunun gücüne, bağımlılık maddesinin türüne, hastanın psikososyal desteklerinin varlığına göre değişmektedir.

Tedavi sırasında kazanılan alışkanlıklar uzun vadede nasıl korunur?

Tedavi sırasında maddeden uzak kalabilmek için kazanılan beceriler ve yapılan sosyal çevre değişikliklerinin korunması için bağımlılık maddesinden uzak durmak birincil koşuldur. Bağımlılık maddesine olan iştahı azaltacak ya da tiksinme yaratacak ilaç tedavilerinin uzun süreli kullanımının yanı sıra uzun süreli psikoterapinin de devam etmesi gerekir.

Tedavi sürecinde motivasyonun önemi nedir?

Alkol bağımlılığı tedavisi sonrasında nüksü önlemek için kişinin sosyal destek ağlarını güçlendirmesi çok önemlidir. Bu destekle, kişi yaşam biçimini değiştirmeli ve sürdürmelidir.

Bilişsel olarak terapiye devamlılığı sağlanmalı ve isteği ile baş etmenin yolları üzerine derinlemesine düşünülmelidir. Bağımlı kişinin sosyal çevre tarafından yeniden kabul edilmesi, kişinin önemli motivasyon kaynaklarından biri olabilir. Bu sayede kişi, kaybettiği toplumsal rolünü yeniden kazanacaktır.

Son olarak unutulmamalıdır ki motivasyon, değişim için hazır olma durumu demektir. Kişinin tedaviye isteğiyle başlaması ve sürdürmesi en önemli koşuldur.

Ankara’da alkol ve madde bağımlılığı tedavisi veren merkezler hangileridir?

Ayaktan tedavi hizmeti sunan psikiyatrist muayenehanelerinde, kamu ve özel hastanelerin AMATEM polikliniklerinde bağımlılık tedavisi yapılmaktadır. Yatırılarak tedavi gereken durumlarda en az 4 hafta süreyle AMATEM kliniklerinde hasta yatışı da sağlanmaktadır.

Ankara’da bağımlılık tedavisi ücretleri ne kadar?

Ankara’da bağımlılık tedavisini uygulayacak psikiyatrist ve/veya klinik psikoloğun taktir ettiği seans ücretleri belirleyici olur.

Bağımlılık tedavisinde spor aktiviteleri nasıl etkili olur?

Araştırmalara göre fiziksel egzersiz ve sporun alkol bağımlılığının önlenmesinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. Spor, stresörlerin etkisini azaltmakta ve alkole bağlı nörodejenerasyonu azaltmakta, bu sayede tedavide önemli bir yer tutmaktadır.

Alkol ve madde bağımlılığı olan kişiler için ailelere öneriler nelerdir?

Bağımlı olan hastaların büyük bir çoğunluğu ailelerinin ya da arkadaşlarının baskısı ile psikiyatriste başvurur. Bu sebeple kişi içtiği miktarı, sıklığı, alkolün kendisine verdiği zararı az göstermeye çalışabilir. Bu sebeple hasta yakınlarından bilgi almak konunun ciddiyeti açısından önemli olacaktır.

Ayrıca hastanın fiziksel muayeneye gitmesi konusunda da aile desteği önemlidir.

Bağımlılık tedavisinde destek gruplarının önemi nedir?

Bağımlılık tedavisinde destek gruplarıyla hastaya umut aşılanır. Hasta, hastalığının farklı görünümleriyle ilgili daha fazla bilgi edinir. Başkası için bir şey yapmak, destek vermek ve almak önemlidir. Destek grupları sayesinde sosyal olarak izole olmuş hasta, sosyal becerilerini geliştirir. Kişilerarası öğrenme yöntemi etkili olur.

Alkol ve madde bağımlılığı tedavisi tekrarlanabilir mi?

Alkol bağımlılığı nükslerle gidebilir. Bu nedenle nüks önleme tedavi planları yapılır. Nüks önleme planında istek azaltıcı ve tiksindirici ilaçlarla hastalığın tekrarlama ihtimali azaltılmaya çalışılır. Buradaki planda amaç, hastanın alkole tekrar başlamasını önlemektir.

En sık nüks nedeni olumsuz durumlarla başa çıkamamak olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle kişinin psikoterapiyle baş etme becerileri geliştirmesi nüks önlemede etkili olacaktır.

Nüksler ve iyileşmelerle giden bağımlılık tedavisinde, bağımlılık maddesine kısa süreli kaymaların ortaya çıkması hem hastanın hem ailesinin hem de psikiyatristinin ümidini kırmamalıdır.

Kaynaklar

• Erdim, L. (2019). Alkolizmin aile ve çocuk üzerine etkisi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(1), 193-200.
• Kaplanhan, T. (2015). Alkol/madde bağımlılarında bağımlılık türü ile tedavi motivasyonu, algılanan sosyal destek ve psikiyatrik belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master’s thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Türkcan, A., Beyhan Coşkun, D. E. İ., & Çakmak, D. (2001). ALKOL BAĞIMLILARINDA BİR TEDAVİ PROGRAMININ 3 AYLIK İZLEM SONUÇLARI.