Yaygın Anksiyete (kaygı bozukluğu) nedir ve nasıl tanımlanır?
Hayatın bazı alanlarındaki meselelerle (örneğin aile ilişkileri, iş başarısı vb.) ilgili aşırı derecede ve kontrol edilemez şekilde duyulan kaygıya denir. Yaygın Kaygı (Anksiyete) Bozukluğu en az 6 ay boyunca devam eden; uyku bozukluğu, kas gerginliği, huzursuzluk vb. semptomlarla kendini gösteren aşırı endişe halidir. Yoğun endişesi nedeniyle hastanın toplumsal ve/veya mesleki alanlarda işlevselliğinde büyük ölçüde bozulmalar vardır.
Yaygın Anksiyete bozukluğunun başlıca belirtileri nelerdir?
Yaygın Kaygı Bozukluğunun belirtileri şunlardır:
- Huzursuzluk, aşırı heyecan duyma ya da endişe
- Kolay yorulma
- Düşünceleri yoğunlaştırmada zorluk ya da zihnin durmuş gibi olması
- İrritabilite (sinirlilik)
- Kas gerginliği
- Uyku bozukluğu
- Belirsizliğe tahammülsüzlük
- Artmış tehdit algısı
- Olumsuz duygulanım
Yaygın Anksiyete Bozukluğu ile Panik Bozukluk arasındaki fark nedir?
Anksiyete (kaygı); tekrarlayıcı, ısrarcı ve kontrol edilemeyen bir duygudur. Panik Bozukluk hastaları genellikle olumsuz bir sonuçtan endişelenir. Örneğin hasta olma, ölme, delirme korkuları yaşayabilirler. Yaygın Kaygı Bozukluğu hastaları ise kişilerarası ilişkilere ve/veya özsaygılarına yönelik tehditler gibi daha olası tehditlerden endişe ederler.
Yaygın Anksiyete bozukluğu fiziksel sağlığı nasıl etkiler?
Yaygın Kaygı Bozukluğunun kan basıncının yükselmesi, kalp atışının hızlanması, çarpıntı, kaslarda gerginlik, terleme, sık idrara çıkma, mide bulantısı ve/veya kusma, soluk almakta güçlük, el ve ayakların soğuması vb. fiziksel belirtileri vardır. Hastalık tedavi edilmediği takdirde bu belirtiler devam eder ve kişinin ruhsal durumunun fiziksel hastalıklara evrilmesine neden olur (psikosomatik hastalıklar).
Yaygın Anksiyete bozukluğu günlük yaşamı nasıl zorlaştırır?
Yoğun kaygı hisseden bir hastalar, ilişkilerinde endişeli, huzursuz ve gergin olur. Yaşam olayları karşısında çabuk endişelendikleri için gergin, tedirgin olabilir, çabuk kızabilirler. Anlama ve öğrenme becerisi azalabilir. Dolayısıyla kişi, mesleki ya da eğitim alanlarında zorluklar yaşar. Hastanın mesleki performansı düşebilir. Kişinin sosyal-mesleki işlevselliğinde ciddi bozulmalar olabileceği için finansal sorunlar yaşayabilir.
Kaygılı düşünceleri nedeniyle aşırı kontrol, tedbir davranışlarında bulunabilir. Bu durum kişinin zamanını büyük ölçüde alabilir. Kişi sıklıkla telefonla yakınlarını arayabilir. Endişelerini gidermek için başkalarından güvence arayabilir. Yoğun kaygısı nedeniyle haberleri izleyemeyebilir.
Yaygın Anksiyete (kaygı bozukluğu) tedavisi nasıl yapılır?
Yaygın Anksiyete Bozukluğunda kullandığımız ilaç tedavileri hastalığın kronik olması nedeniyle daha uzun sürelidir. Bu nedenle de bağımlılık yapma yan etkisi bulunmayan antidepresan grubu ilaçlar, anksiyolitik etkisi bulunan beta-bloker grubu ilaçlar seçilmelidir. Gerekli olduğu hallerde benzodiazepin grubu anksiyolitik ilaçlar da kullanılır. İlaç tedavisinde önemli olan psikiyatristin tavsiye ettiği dozlarda ve sürelerde ilacın kullanılmasıdır.
Yaygın Anksiyete tedavisinde kullanılan terapi yöntemleri nelerdir?
Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisinde en sık kullanılan terapi yaklaşımları Psikodinamik Psikoterapi ve Bilişsel Davranışçı Terapidir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisinde Psikodinamik Psikoterapi yaklaşımıyla hastanın çatışmaları çözümlenir, işlev ve uyum bozukluğuna neden olan savunmalar ele alınır. Anksiyetenin doğası anlaşılmaya çalışılır. Anksiyete ile kişilik arasındaki etkileşim araştırılır.
Anksiyete bozuklukları genellikle C Kümesi Bozukluklarında olan Kaçından Kişilik Bozukluğu, Bağımlı Kişilik Bozukluğu ve Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu ile ilişkilidir. Yaygın Anksiyete Bozukluğuna eşlik eden kişilik bozukluğu ilişkisi psikodinamik bir yaklaşımla ele alınır.
Bilişsel Davranışçı Terapi yaklaşımıyla; bilişsel önyargılar düzeltilir ve hastanın yapmaktan kaçındığı davranışlara üstüne gitme yöntemiyle yaklaşması amaçlanır.
İlaç tedavisi ile terapi kombinasyonu nasıl çalışır?
Yaygın Anksiyete Bozukluğu hastalarına SSRI, SNRI VE beta-bloker grubu ilaçlar en sık reçete edilen ilaçlardandır. Terapide maruz bırakma (üstüne gitme) egzersizleri yapılıyorsa, egzersizler sırasında ilacın dozunun artırılmaması tavsiye edilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisinde bilişsel davranışçı terapinin (BDT) rolü nedir?
Bilişsel Davranışçı Terapi ekolüne göre öncelikle hastaya psikoeğitim verilir. Kaygının doğası ve sonuçlarıyla ilgili hasta bilgilendirilir. Sonrasında bilişsel yeniden yapılandırma yapılır. Yani yanlış düşünceler düzeltilir ve yerine yeni düşünceler geliştirilir. Kas gevşetme eğitimi ile gerginliği azaltmaya yarayan somatik kontrol egzersizleri öğretilir. İmgeleme yoluyla kaygının üstüne gitme (maruz bırakma) pratikleri yapılır. Sonrasında ise yerinde üstüne gitmeyle hastanın kaçındığı durumlara yaklaşılır.
Gevşeme Egzersizleri yaygın anksiyete tedavisinde nasıl yardımcı olur?
Gevşeme egzersizleri ile fizyolojik belirtilerin azaltılması hedeflenir. Kas grupları gerilir ve gevşetilir. Kasları germek, gevşemeye itici bir güç oluşturur. Bu yöntemle gerginliğin ilk belirtilerini tanımak mümkün olur. Böylece gerginlik artmadan engellemek için gerekli adımlar atılabilir.
Bu yöntemle hasta, kaygısını yönetmeyi öğrenecektir.
Ankara’da yaygın anksiyete tedavisi ücretleri
Ankara’da Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisini uygulayacak psikiyatrist ve/veya klinik psikoloğun taktir ettiği seans ücretleri belirleyici olur.
Yaygın Anksiyete tedavisinde Ankara’da uzman psikolog ve psikiyatrist nasıl seçilir?
Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisi için psikiyatrist ya da terapist seçerken, seçilen uzamanın çalışma alanları dikkate alınmalıdır.
Ankara’da yaygın anksiyete tedavisi ne kadar sürer ve tedavi ne kadar sürede etkisini gösterir?
Yaygın Anksiyete Bozukluğunda tedaviye başlandıktan itibaren iyileşme belirtileri görülmeye başlar. 6 ile 12 hafta arasında iyileşmenin tamamlanması beklenir. Sonrasında 6-8 ay kadar süreyle nükslerin önlenmesi amacıyla tedavi sürdürülür.
Yaygın Anksiyete tedavisinde başarı oranı nedir?
Yaygın Anksiyete Bozukluğunun ilaç tedavisinde hastaların büyük çoğunluğu yarar görür. İlaç tedavisi ve psikoterapi yöntemlerinin beraber uygulanması sonucunda başarılı bir sonuç gözlenir.
Yaygın Anksiyete tedavisinde kalıcı sonuçlar elde etmek mümkün mü?
Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisinde kalıcı sonuçlar elde edebilmek için hastanın bilinçdışı çatışmalarının çözümlenmesi, stres yaratan etkenlerin en aza indirgenmesi gerekmektedir. İlaç tedavisi hastalığın yoğunluğunun azaltılması için çok etkili bir yöntemken, kalıcı bir iyileşme hali için psikoterapi süreçlerinin etkili sonuçları beklenmelidir.
Tedavi sonrasında yaygın kaygı bozukluğu tekrarlayabilir mi?
Stresli yaşam olayları kişiyi tetikleyebilir ve gerginliği artırabilir. Eski döngü tekrar etmeye başlayabilir. Eğer belirtiler tekrar ederse hastanın terapide öğrendiği yöntemleri tekrar uygulamaya başlaması ve psikiyatristiyle iletişime geçmesi tavsiye edilir.
Yaygın Anksiyete ile başa çıkmanın doğal yolları nelerdir?
Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisinde güçlendirici olabilecek bazı yöntemler şöyle sıralanabilir:
- Fiziksel egzersiz ve yürüyüşlerin tedaviye katılması
- Gece-gündüz uyku düzeninin sağlanması
- Gevşeme egzersizlerinin yapılması
- Doğada zaman geçirilmesi
- Kafein ve sigara tüketiminin azaltılması
- Sağlıklı beslenmeye dikkat edilmesi
- Sosyal ilişkilerin güçlendirilmesi
Yaygın Anksiyete tedavisinde kullanılan teknolojik yöntemler nelerdir? (Örneğin, Neurofeedback, EMDR vb.)
Yaygın Anksiyete Bozukluğu tedavisinde EMDR, Neurofeedback gibi teknolojik yöntemler kullanılmaktadır.
Yaygın Anksiyete tedavisi sırasında kullanılan ilaçlar bağımlılık yapar mı?
Hastaların bağımlılık potansiyellerine göre hemen her ilaca ya da maddeye bağımlılık gelişebilir. Anksiyete bozuklukları tedavisinde kullanılan benzodiazepin grubu ilaçların bağımlılık yapma riski vardır. Ancak psikiyatrist kontrolünde kullanıldıklarında bağımlılık riski denetim altında tutulur ve riskler azaltılır.
Kaynaklar
Demirkan, A. K., Gerdan, G., & Yazıcı, M. Anksiyete Bozukluklarında Kişilik Örgütlenmesi: Yaygın Anksiyete Bozukluğu ve Panik Bozukluğu Karşılaştırılması.
Son Yazılar.
Psikiyatri (Psikiyatr), ruh hekimliğidir. Asistanlık döneminde psikiyatri alanını seçmiş ve bitirmiş hekimler “Psikiyatrist” unvanını alırlar.